تشخیص مَچ باند در تصاویر رادیوگرافی دندان

در علم دندانپزشکی پوسیدگیهای دندان به دو دسته پوسیدگیهای اولیه و ثانویه تقسیم بندی می شوند. پوسیدگیهای اولیه با چشم قابل مشاهده بوده و برای تشخیص آن نیاز به ابزار خاصی نیست ولی از آنجایی که پوسیدگیهای ثانویه در زیر دندانهای ترمیمی روی می دهد با چشم قابل مشاهده نبوده و برای تشخیص این نوع پوسیدگی از تصاویر رادیوگرافی دندان استفاده می شود. در تصاویر رادیوگرافی دندان پوسیدگیهای ثانویه به صورت نواحی رادیولوسنت(تیره) دیده می شوند زیرا پوسیدگی موجب از بین رفتن مواد معدنی دندانها شده و باعث تغییر رنگ مینای دندان می شود. در این نوع تصاویر نواحی دیگری نیز به صورت رادیولوسنت ظاهر می شوند که پوسیدگی نبوده و مربوط به یک خطای نوری موسوم به پدیده اثر مَچ باند می باشند. این پدیده در اثر اختلاف میزان روشنایی دو ناحیه از یک تصویر روی می دهد که در دندانهای ترمیمی نیز به دلیل اختلاف روشنایی ناحیه ترمیمی با مینای دندان این پدیده رخ می دهد. بدلیل شباهت پوسیدگی ثانویه با اثر مَچ باند از نظر وجود ناحیه رادیولوسنت، ممکن است دندانپزشک دچار اشتباه شده و دندان دارای مچ باند را پوسیدگی تشخیص دهد که در این حالت به دندان بیمار آسیب وارد می شود. بنابراین ارائه روشی دقیق برای شناسایی اثر مَچ باند ضروری است. در این پایان نامه یک روش دو مرحله ای برای تشخیص اثر مَچ باند در تصاویر رادیوگرافی دندان ارائه شده است که مرحله اول شامل جدا کردن دندان های دارای پوسیدگی ثانویه می باشد. سطوح خاکستری نواحی رادیولوسنت در تصاویر رادیوگرافی، در هیستوگرام تصویر نیز به وضوح قابل مشاهده است براین اساس در مرحله اول با اعمال یک حد آستانه بر مساحت زیر نمودار تجمعی هیستوگرام دندانهای دارای پوسیدگی ثانویه تشخیص داده می شوند. در مرحله دوم دندانهای دارای اثر مَچ باند از سایر دندانها تشخیص داده می شوند. در این مرحله نیز از آنجایی که پدیده مَچ باند بدلیل اختلاف میزان روشنایی دو ناحیه در تصویر روی داده و شدت آن به میزان اختلاف روشنایی بستگی دارد، ابتدا با استفاده از تبدیل لاپلاس اختلاف روشنایی دو ناحیه محاسبه شده و سپس با اعمال یک حد آستانه بر هیستوگرام تبدیل لاپلاس دندانهای دارای اثر مَچ باند از سایر دندانها جدا می شوند. روش ارائه شده،بر روی 100 تصویر دندان ترمیمی اعمال شده است. نتایج حاصله نشان می دهد که روش ارائه شده دارای دقت 82 درصد در تشخیص دندانهای دارای پوسیدگی ثانویه و 78 درصد در تشخیص مَچ باند می باشد.